Zamek Cashel - cz.2 - Wojny i inne nieszczęścia

   Cashel był świadkiem wielu dramatycznych momentów;

Dermot O`Hurley z Limerick był jednym z najwybitniejszych umysłów swojej epoki ( to znaczy szesnastego wieku), o czym świadczy fakt, że uznawano go za autorytet w

tłumaczeniu Arystotelesa, zdobył tytuł magistra teologii, a jako profesor objął katedrę prawa w Reims (Francja). Przez papieża Grzegorza XIII mianowany na stanowisko arcybiskupa Cashel, objął urząd, przewodnicząc potajemnie diecezji rzymskokatolickiej (1 ). 

   Nie sprawował swojej funkcji zbyt długo, postawiony przed sądem, torturowany (2) za odmowę złożenia przysięgi koronie angielskiej, został powieszony za murami miasta, by wieść o jego śmierci nie wywołała buntu. Już za życia był legendą, a po męczeńskiej śmierci wciągnięto go w poczet świętych kościoła katolickiego ( za sprawą Jana Pawła II).

   Podczas wojen konfederackich (3) siły irlandzkie pod wodzą dwóch braci O`Dobhuira (4) najechały na zamek i miasto. Wzięto wtedy do niewoli angielską załogę twierdzy - 15 więźniów zostało zabitych za wcześniejsze okrucieństwa wobec Irlandczyków. Bunt został krwawo stłumiony, a zamek wrócił w ręce angielskich okupantów.

W 1647 Cashel został podbity i wraz z miastem splądrowany przez angielskie wojska

parlamentarne. W samym ataku i masakrze, jaka nastąpiła po nim, ponad 1000 osób straciło życie.

   Na blankach zamku Cashel w roku 1724 zatknięto obciętą głowę jednego z najsłynniejszych 

irlandzkich banitów- awanturnika i barda -Edmunda Ryana, przez przyjaciół zwanego Nedem. Był on potomkiem klanu Ryanów, czyli miał arystokratyczne pochodzenie. Urodził się w zamku na wysokim wzgórzu Cnoc Maothail, toteż nazywano go Eamonn an Chnuic czyli Edmundem ze Wzgórza, a jego siostrę Sadhbh an Chnuic czyli Sally ze Wzgórza.

Wysłany do Europy na studia teologiczne, wplątał się w romans i tak zakończył swoją karierę kościelną. Wrócił do Irlandii (na swoje nieszczęście) i zastrzelił poborcę podatkowego, który chciał zabrać jedyną krowę biednej staruszce. W ten sposób został buntownikiem, a sława, która mu towarzyszyła, uczyniła z niego ludowego bohatera. Znana jest niejedna opowieść o nim, ale przytoczę tę, która wiele o nim mówi.

   Ned zatrzymał na drodze do Dublina wóz z pewną kobietą. Poinformował ją, by oddała mu pieniądze, bo właśnie została napadnięta. A ofiara w ryk, że jest biedną wdową, że ma przy sobie wszystkie pieniądze, jakie jej mają wystarczyć do końca życia i jeśli on je zabierze, to ona umrze z głodu. Edmund zabrał jej owe pieniądze, przeliczył i schował do kieszeni tylko 1 monetę, a resztę oddał, mówiąc, że tylko tyle mu potrzeba. Dodał: 

- Nie omieszkaj, pani, powiedzieć, że to Ned ze Wzgórza cię okradł, a nie jakiś pospolity kryminalista.

Taki był z niego straszny rozbójnik. I w dodatku kochliwy (5).

Aby oczarować kobietę, w której zakochał się bez pamięci, napisał piosenkę, jej słowa tak urzekły wybrankę, że oddała mu cześć i rękę.

Podczas wybranej przez niego ścieżki „kariery” dołączali do niego, lub rzucali mu wyzwania inni młodzi ludzie, których bez dachu nad głową zostawiły wywłaszczenia Cromwella.

Nazywano ich „Rapparees”. A on – wyjęty spod prawa, szlachetnie urodzony buntownik, który nadal przestrzegał kodeksu honorowego obowiązującego dawnych przywódców klanowych i o którym badacz pieśni napisał „ wytworność i rycerskość, śmiałe czyny i przygody sprawiły, że życie Edmunda O`Rayana byłoby materiałem na doskonałą powieść historyczną” stworzył dla nich hymn ( śpiewany zresztą do tej pory). Jest to tradycyjna pieśń w stylu sean nos, powolna, żałobna ballada bez refrenu.

Tak ciemny jest wieczór i cicha godzina.

Kim jest ten minstrel przy zacienionej wieży,

Który harfy dotyka tak czule i z wprawą?

Któż to mógłby być, jak nie Ned ze Wzgórza,

Który śpiewa

Pani moja, ukochana czy pójdziesz ze mną?

Chodź i żyj wesoło.

Położę twoją głowę tam, gdzie stąpają wróżki,

Jeśli tylko zechcesz poślubić młodego Neda ze Wzgórza

Bo choć nie ma on zamku ani pięknych sal

Żadnych łuczników, ani towarzyszy,

Którzy przybyliby na jego wezwanie

To jeden, mały łucznik o niezwykłych zdolnościach (6)

Trafił swoją strzałą w młodego Neda.

Choć trudno było się dostać do altany tej młodej damy,

Bo wysoki jest jej zamek i strzeżona wieża

Ale tam, gdzie jest wola, znajdzie się i sposób.

I Eileen odeszła razem z Nedem ze Wzgórza.

https://www.youtube.com/watch?v=dpVobgdiyVU

   Jego śmierć była ostatnim, smutnym akordem irlandzkiej harfy. Po dwóch dniach ucieczki przed Anglikami, wyczerpany i głodny, schronił się w domu swojego krewnego. Ten połakomił się na obiecane 200 funtów nagrody i w nocy, gdy gość zasnął mocno, ściął jego głowę toporem. Rano zaniósł ją do zamku Cashel i wręczył dowódcy, który poinformował go, że dzień wcześniej Ned został ułaskawiony, a co za tym idzie nagroda nie zostanie wypłacona. Krwawe 200 funtów przepadło.

Paskudny Judasz zostawił zawiniątko, a dowódca nakazał wystawić na murach ponurą pamiątkę po buntowniku. Tkwiła tam nadziana na pikę, aż kilku okolicznych obywateli zdobyło się na odwagę i zabrało ją stamtąd, przekazując siostrze- Sally ze Wzgórza. Zabrała ona głowę brata i pochowała w obrządku katolickim.

1.Dla wszystkich, którym ta informacja umknęła- po zajęciu Irlandii przez Anglików,

wprowadzono jako główną religię, protestantyzm. A w czasach Henryka VIII oraz jego córki

Elżbiety I odbywało się prawdziwe polowanie na katolików

2.Poddano go torturze tzw. wrzącego buta. Bose stopy arcybiskupa umieszczono w metalowym bucie, który był wypełniony wodą oraz olejem. Podgrzewano je powoli nad ogniem, by woda wyparowała, a tłuszcz zaczął wrzeć. W ten sposób obgotowano nogi

nieszczęśnika aż do samych kości. W zakresie tortur wyobraźnia ludzka chyba nie znała/ zna granic.

3. Na Wyspach znane są one po nazwą Wars of the Three Kingdoms, wojna trzech królestw i

chodzi tu oczywiście o Anglię, Szkocję i Irlandię. Nazwa jest myląca, bo nie chodzi tu o jedną

wojnę, ale serię konfliktów toczonych w latach 1639 a 1653. Ich powodem było wiele

różnych powodów. Anglia złączona unią personalną ze Szkocją i Irlandią była

protestancka, pozostałe -niby częściowo autonomiczne- „kraje” były katolickie. Rojaliści

chcieli silnej władzy króla, parlamentaryści ( zwani okrągłowymi) wręcz odwrotnie.

Kres wojnom położyło powołanie Wspólnoty Brytyjskiej, stracenie Karola I, najazd

Cromwella na Irlandię. To znaczy rzeź jaką urządził Cromwell i jego Armia Nowego Porządku

– zginęło wtedy około 650 tysięcy mieszkańców Zielonej Wyspy (z 1,5 miliona).

4. Jeden zmarł, drugiego powieszono

5. W tej postaci jest zastanawiająco dużo z Robin Hooda

6. Pewnie chodzi o Amora